Firma, która będzie pomniejszać bieżący dochód o stratę z lat ubiegłych, nie obniży sobie w ten sposób wskaźnika dochodowości i nie będzie musiała z tego tylko powodu płacić minimalnego podatku – wyjaśniło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie DGP

Co innego natomiast przedsiębiorcy, którzy planują odliczyć niewykorzystane wcześniej kwoty limitowanych kosztów usług niematerialnych na podstawie art. 60 Polskiego Ładu, czyli nowelizacji z 29 października 2021 r. ustaw podatkowych (Dz.U. poz. 2105). Każde takie odliczenie obniży im wskaźnik dochodowości (udział dochodów w przychodach), przez co może przesądzić również o obowiązku zapłaty minimalnego podatku dochodowego.

Nie tylko od korporacji

Minimalny podatek dochodowy zacznie obowiązywać w 2022 r. na mocy nowego art. 24ca w ustawie o CIT. Wbrew deklaracjom resortu finansów nie będzie on dotyczyć głównie wielkich korporacji, ale wszystkich podatników, którzy odnotują stratę z działalności operacyjnej bądź u których udział dochodów w przychodach nie przekroczy 1 proc. (chodzi o dochody i przychody z innych źródeł niż zyski kapitałowe).

Jak pisaliśmy na łamach DGP, nowe przepisy nie zawierają limitów przychodów, sumy bilansowej ani zatrudnienia, po przekroczeniu których firmy musiałyby płacić daninę minimalną (patrz. „Minimalny CIT zapłacą nawet mikrofirmy", DGP nr 177/2021 i „Podatek minimalny ominie niektóre spółki Skarbu Państwa", DGP nr 180/2021). W efekcie minimalny podatek obejmie nawet niewielkie podmioty.

Minimalny podatek będzie wynosił 10 proc. podstawy opodatkowania obliczanej według zasad określonych w art. 24ca ust. 3 ustawy o CIT, czyli od sumy przychodów operacyjnych i m.in. wydatków na niektóre usługi kupione od podmiotów powiązanych.

Niektóre podmioty (m.in. branża finansowa, start-upy, spółki z tzw. prostą strukturą właścicielską) zostały wyłączone z nowego obciążenia (art. 24ca ust. 14 ustawy o CIT). Pozostali, którzy zapłacą podatek minimalny, będą mogli odliczyć jego kwotę od CIT.

Podstawa opodatkowania

Nowe przepisy jeszcze nie zaczęły obowiązywać, a już budzą wiele pytań. Jedno z nich dotyczy sposobu wyliczania wskaźnika dochodowości. W świetle art. 24ca ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT ma być to „udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, określony zgodnie z art. 7 ust. 1, w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 1 proc.”.

Z kolei art. 24ca ust. 2 ustawy o CIT precyzuje, czego nie należy uwzględniać przy obliczeniu straty oraz udziału dochodów w przychodach. Przepis ten wymienia:

• koszty wynikające z nabycia, wytworzenia lub ulepszenia środków trwałych oraz
• przychody i koszty związane z transakcjami, dla których cena lub sposób określenia ceny są regulowane odrębnymi przepisami.

Co z odliczaniem straty

Z art. 24ca ust. 2 ustawy o CIT nie wynika natomiast, co z odliczaniem straty poniesionej w latach ubiegłych.

Zasadą jest, że zgodnie z art. 7 ust. 5 ustawy o CIT podatnik może o wysokość straty poniesionej w roku podatkowym:

• obniżyć dochód uzyskany z tego samego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. wysokości tej straty, albo
• obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego samego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 mln zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. wysokości tej straty.

– Art. 24ca ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT odnosi się, na potrzeby wyliczania wskaźnika dochodowości, do dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT. Powstaje więc pytanie, czy od tego dochodu można odliczyć stratę – zastanawia się Jarosław Ziółkowski, doradca podatkowy w Independent Tax Advisers.

Jego zdaniem brzmienie nowych przepisów mogłoby oznaczać, że podatnicy popadną w „pułapkę podatku minimalnego”.

– Można wyobrazić sobie sytuację, w której podatnik ma w jednym roku stratę z działalności operacyjnej i płaci podatek minimalny, ale w następnym jego sytuacja finansowa się polepsza i mógłby w związku z tym uniknąć minimalnej daniny, gdyby nie to, że chce pomniejszyć dochód o stratę z roku poprzedniego. Z tego powodu wskaźnik jego dochodowości może zmaleć poniżej 1 proc. – zauważa ekspert.

Z odpowiedzi resortu finansów na pytanie DGP wynika, że nie ma powodu do obaw. Przy obliczaniu wskaźnika dochodowości nie uwzględnia się strat z ubiegłych lat podatkowych – zapewnia MF. (patrz ramka)

Koszty pomniejszą rentowność

Jak zauważa Jarosław Ziółkowski, podobny problem mogą napotkać podatnicy, którzy na podstawie art. 60 Polskiego Ładu planują w 2022 r. odjąć nieodliczoną wcześniej kwotę usług niematerialnych.

Chodzi o limitowanie kosztów usług niematerialnych (np. doradczych, badania rynku, reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych) i licencji na podstawie art. 15e ustawy o CIT.

Polski Ład uchyla art. 15e ustawy o CIT, ale przepis przejściowy (art. 60) pozwala na odliczenie niewykorzystanej kwoty kosztów usług niematerialnych przez pięć następnych lat.

W tym wypadku odpowiedź resortu finansów nie pozostawia złudzeń: odliczenie kosztów w rozumieniu art. 15e ustawy CIT wpłynie na wskaźnik dochodowości i może zadecydować o obowiązku zapłaty podatku minimalnego. ©℗

Odpowiedź MF na pytanie DGP

Odwołanie się w art. 24ca ust. 1 pkt 2 ustawy CIT do dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy CIT, dotyczy określenia wskaźnika dochodowości. Chodzi bowiem o uwzględnienie w opodatkowaniu minimalnym podatkiem dochodowym nie tylko podatników, którzy ponieśli w roku podatkowym stratę (ust. 1 pkt 1), ale również tych, którzy uzyskali nie większy niż 1 proc. udział dochodów w przychodach innych niż z zysków kapitałowych (działalność operacyjna).

Jednocześnie zauważono, że „(…) dochód, o którym mowa w art. 24ca ust. 1 ustawy CIT, jest wartością niepomniejszaną o jakiekolwiek ulgi. Możliwość dokonania ewentualnych odliczeń będzie miała miejsce od podstawy opodatkowania obliczonej zgodnie z art. 24ca ust. 3 ustawy CIT1.”

Wspomniany dochód dla celów wskaźnika dochodowości stanowi wartość (jako nadwyżka sumy przychodów ze źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania) wynikająca z pomniejszenia przychodu o koszty uzyskania przychodu, w tym również koszty w rozumieniu art. 15e ustawy CIT.

Natomiast nie uwzględnia się strat z ubiegłych lat podatkowych.