Przedsiębiorcy i obsługujący ich księgowi muszą dokładnie przeanalizować przepisy przejściowe Polskiego Ładu 2.0, aby w odpowiednim momencie zacząć stosować wprowadzone regulacje i tym samym nie dopuścić do powstania zaległości zaliczkowych.
Prawodawca w trakcie tego roku zaserwował podatnikom istotne modyfikacje ustaw o podatkach osób fizycznych (zarówno PIT, jak i ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych), wprowadzając ustawą z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265; dalej: Polski Ład 2.0) część zmian ze skutkiem od początku 2022 r. Co istotne, większość przedsiębiorców uwzględni nowe regulacje już w lipcu, wyznaczając zaliczki na PIT lub ryczałt za czerwiec bądź drugi kwartał 2022 r. Zaznaczyć trzeba, że wprowadzając taką zasadę - mającą, co należy podkreślić, zastosowanie już przy obliczaniu w lipcu kwoty do odprowadzenia za czerwiec/drugi kwartał - prawodawca nie nadał całości regulacji przejściowych charakteru przepisów względnie obowiązujących. Co prawda jest w nich mowa o możliwości (a nie obowiązku) odliczenia kwot zapłaconych od początku roku składek na ubezpieczenie zdrowotne przez podatników stosujących opodatkowanie podatkiem liniowym, ale jednocześnie ustawodawca w sposób bezwzględny nakazuje stosować nowe zasady przy wyliczaniu zaliczek za okresy sprzed lipca. Dla podatników stosujących opodatkowanie według skali podatkowej oznacza to, że obliczając w lipcu zaliczki za czerwiec lub drugi kwartał 2022 r., nie tylko muszą uwzględniać stawkę 12 proc. w miejsce 17 proc. (co akurat jest na korzyść podatników), lecz także bezwzględnie nie mogą już rozliczyć ulgi dla klasy średniej.
Jak przygotować się do zmian od 1 lipca 2022 r. Podatki. Wynagrodzenia (książka + ebook) >>>>>
Odliczenie składek na ubezpieczenie zdrowotne
Z kolei dla podatników opodatkowanych podatkiem liniowym oraz opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych prawodawca wprowadził przy naliczaniu zaliczek uprawnienie - a nie obowiązek - do uwzględnienia składek na ubezpieczenie zdrowotne, lub ich odpowiedniej części, zapłaconych w pierwszym półroczu 2022 r. Co istotne, chodzi o składki zapłacone w pierwszym półroczu, a nie składki za miesiące od stycznia do czerwca. Należy bowiem pamiętać, że składka za czerwiec jest płacona w lipcu, a co za tym idzie, może ona (lub odpowiednio jej część) być odliczona dopiero przy wyznaczaniu zaliczki na PIT według metody liniowej lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za lipiec (trzeci kwartał 2022 r.). Dodatkowo warto przypomnieć, że na początku 2022 r. były opłacone składki za grudzień 2021 r., ale w praktyce wielu przedsiębiorców uregulowało te składki jeszcze w grudniu.
Podatnicy opłacający podatek liniowo i naliczający zaliczki na podstawie dochodów danego roku powinni uwzględnić to, że rozliczając w 2022 r. składki na ubezpieczenie zdrowotne w kosztach podatkowych, mają do dyspozycji całoroczny limit 8700 zł (łącznie dla składek własnych przedsiębiorcy i osób współpracujących), przy czym nie mogą w rozliczeniu uwzględnić większej kwoty niż faktycznie zapłacona w tym roku. Limit taki jest całoroczny, co oznacza, że jeżeli będzie wykorzystany przy obliczeniu zaliczki za czerwiec (drugi kwartał), to podatnik nie uwzględni w kosztach składek zapłaconych w kolejnych okresach. Oczywiście, gdyby składki zapłacone w pierwszym półroczu przewyższyły limit normatywny, wówczas tylko ich część (w ramach limitu 8700 zł) może być ujęta w kosztach.
Limit kwotowy nie jest stosowany przez ryczałtowców, gdyż ci pomniejszają przychód o 50 proc. zapłaconych składek. Oni jednak również muszą pamiętać o tym, że przy ryczałcie obliczanym w lipcu nie uwzględnia się składek zapłaconych w tym miesiącu, a także o tym, że w styczniu zapłacili (o ile w ogóle płacili) składki za grudzień naliczone według zasad z 2022 r.
Dla porządku warto wspomnieć, że również podatnicy opodatkowani kartą podatkową, dokonując wpłaty po 30 czerwca br., mogą jej kwotę pomniejszyć o 19 proc. składki zdrowotnej zapłaconej w pierwszym półroczu i bieżącej.
Czy można w kolejnych okresach
Pewne wątpliwości mogą pojawić się w przypadku, gdy podatnik nie dokona rozliczenia w kosztach czy odliczenia składek zapłaconych w pierwszym półroczu przy identyfikacji zaliczek/ryczałtu opłacanych w lipcu za ostatni okres pierwszego półrocza (np. ryczałt za czerwiec był zbyt niski). Czy wówczas można dokonać takiego odliczenia w kolejnych miesiącach/kwartałach?
Moim zdaniem nie powinno budzić wątpliwości (acz nie wykluczam, że może takie się pojawią), że skoro prawodawca nakazuje stosować nowe (obowiązujące od lipca) zasady, począwszy od naliczania zaliczek czy ryczałtu za ostatni okres pierwszego półrocza, i daje jednocześnie prawo do rozliczenie składek zapłaconych przed 1 lipca 2022 r., to nie ogranicza takiego prawa wyłącznie do wyliczenia za czerwiec/drugi kwartał. Stąd odliczenie składek zapłaconych w pierwszym półroczu może być realizowane w dowolnym miesiącu drugiego półrocza. Ustawodawca bowiem zarysował jedynie, od kiedy (a nie konkretnie kiedy) mogą one być ujmowane przy wyznaczaniu zaliczek czy odpowiednio ryczałtu. Przy czym jeżeli dochód/przychód na to pozwoli, nie odnajduję racjonalnych powodów, dla których całość rozliczenia nie miałaby być zrealizowana w zaliczce czy odpowiednio ryczałcie za czerwiec (drugi kwartał), nawet jeżeli u podatnika opodatkowanego liniowo oznaczałoby to konsumpcję całego rocznego limitu kosztów z tego tytułu (8700 zł).
Kto poczeka o miesiąc dłużej
Biura rachunkowe mające w swoim portfolio przedsiębiorców, którzy opłacają w trakcie roku zaliczki w sposób uproszczony, tj. jako 1/12 zobowiązania zdefiniowanego na podstawie dochodów sprzed dwóch albo odpowiednio trzech lat, muszą uwzględnić to, że w przypadku takich podatników możliwe jest zarówno skonsumowanie obniżenia stawki PIT, jak i skorzystanie z możliwości limitowanego zaliczania do kosztów składki na ubezpieczenie zdrowotne. Prawodawca prawdopodobnie wprowadził możliwość pomniejszenia uproszczonych zaliczek już w trakcie 2022 r. z uwagi na to, by uniknąć zarzutu nierównego traktowania podatników stosujących metodę zwykłą i uproszczoną opłacania zaliczek. Co ważne, pomniejszenie to dotyczy zarówno podatników rozliczających PIT za 2022 r. według skali podatkowej, jak i tych, którzy wybrali dla tego roku opodatkowanie dochodu według 19-proc. stawki PIT. W przypadku pierwszej kategorii przedsiębiorców księgowa odliczy w bieżących zaliczkach 2022 r. 29,4 proc. ustalonej dla tego roku uproszczonej zaliczki miesięcznej. W przypadku podatników liniowych zaliczki uproszczone są pomniejszane o 19 proc. składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych przez przedsiębiorcę za siebie i osoby współpracujące, z uwzględnieniem limitu dla bazy naliczenia takiej kwoty w wysokości 8700 zł. Niestety jednak w tym drugim przypadku prawodawca wystawia na próbę spostrzegawczość podatników i obsługujących ich księgowych. O ile bowiem przy „zwykłych” zaliczkach nowe zasady są stosowane począwszy od lipcowego naliczenia za czerwiec (drugi kwartał), o tyle podatnicy opłacający uproszczone zaliczki dokonają ich pierwszego pomniejszenia według wskazanego powyżej klucza dopiero przy zapłacie zaliczki za lipiec, czyli płaconej do 22 sierpnia 2022 r.
W przypadku podatników opodatkowanych według skali odliczenie jest dokonywane co miesiąc - od zaliczki za lipiec do zaliczki za grudzień. Z przepisu przejściowego można jedynie wnioskować, że podatnicy stosujący opodatkowanie podatkiem liniowym mogą dokonać odliczenia 19-proc. zapłaconych składek w pierwszym półroczu (pamiętając o limicie podstawy naliczenia maksymalnie 8700 zł) już nawet w całości od zaliczki za lipiec, a warto przypomnieć, że począwszy od zaliczek za lipiec, podatnik taki może dokonywać też odliczenia 19 proc. z bieżących składek (oczywiście pamiętając o limicie bazowym 8700 zł). ©℗