Lekarze, dentyści, pielęgniarki, fizjoterapeuci itp. zapłacą niższy ryczałt, ale wyższą składkę zdrowotną. Ograniczone zostanie ich prawo do stosowania karty podatkowej. Tłumaczymy, co w praktyce oznacza podatkowy Polski Ład dla przedstawicieli ochrony zdrowia.

Chodzi o medyków prowadzących działalność gospodarczą, a więc prowadzących własne praktyki lub pracujących na kontraktach. Obecnie mogą oni wybrać jedną z czterech form opodatkowania:

• zasady ogólne (skalę podatkową);
• podatek liniowy;
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych;
• kartę podatkową.

Szeroko komentowane zmiany, jakie Polski Ład wprowadzi w przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych lub liniowo, obejmą wszystkich bez względu na branżę, a zatem także medyków. W przypadku ryczałtu i karty podatkowej, niektóre nowe przepisy będą dotyczyły tylko przedstawicieli profesji związanych z ochroną zdrowia. 

Wyjaśniamy, na czym polegają zmiany, bazując na tekście ustawy podatkowej uchwalonej przez Sejm 1 października 2021 r. Akt prawny oczekuje na podpis prezydenta. Ma obowiązywać od 1 stycznia 2022 r.

Ryczałt dla medyków. Jak jest obecnie

Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przewiduje obecnie dwie stawki podatku dla medyków: 15% i 17%.

Usługi świadczone w ramach wolnego zawodu są opodatkowane stawką 17%. Ustawa wymienia katalog wolnych zawodów świadczonych w ramach własnej działalności gospodarczej, wśród których znajdziemy:

• lekarzy,
• lekarzy dentystów,
• lekarzy weterynarii,
• techników dentystycznych,
• felczerów,
• położne,
• pielęgniarki,
• psychologów,
• fizjoterapeutów.

Usługi w zakresie opieki zdrowotnej, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów, są opodatkowane stawką 15%. Chodzi o usługi wymienione w dziale 86 PKWiU (Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług). Są to wymienione szczegółowo w punktach usługi:

• świadczone przez szpitale;
• w zakresie ogólnej lub specjalistycznej praktyki lekarskiej;
• w zakresie praktyki dentystycznej,
• a także „pozostałe usługi w zakresie opieki zdrowotnej”, świadczone m.in. przez pielęgniarki, położne, fizjoterapeutów, psychologów i medyczne laboratoria diagnostyczne.

Czy lekarz prowadzący prywatną praktykę powinien więc rozliczać się według stawki 17%, czy 15%? Wszystko sprowadza się do tego, czy zatrudnia inne osoby (na podstawie umów o pracę lub cywilnoprawnych). Jeśli nie, jego działalność jest uważana za wolny zawód wykonywany osobiście i oznacza stawkę podatku 17%. Jeśli usługi są świadczone przy pomocy innych osób, obowiązuje niższa stawka 15%.

Ryczałt dla medyków. Co zmieni Polski Ład

Polski Ład wykreśli profesje medyczne z listy wolnych zawodów w rozumieniu ustawy o ryczałcie. Ta zmiana, chociaż budzi pewne niepokoje, sama w sobie nie niesie negatywnych konsekwencji dla medyków. Oznacza, że przychody osiągane ze świadczenia usług w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86) będą opodatkowane według jednej stawki ryczałtu niezależnie od tego, czy świadczone będą osobiście, czy też z pomocą osób zatrudnionych. Co więcej, stawka ta zostanie obniżona do 14%.

Medyk rozliczający się ryczałtem zapłaci więc 14% proc. podatku, zamiast jak dotąd 15%/17%.

Nie możemy jednak zapomnieć o innym punkcie Polskiego Ładu, czyli składce zdrowotnej. Reforma zakłada jej podwyższenie. W przypadku ryczałtowców miesięczna składka będzie wynosić 9% podstawy, równej

• 60% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach do 60 tys. zł;
• 100% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach od 60 tys. zł do 300 tys. zł;
• 180% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach od 300 tys. zł.

Składki nie będzie już można częściowo odliczyć od podatku.

Co to oznacza? Obecnie przedsiębiorcy co do zasady płacą składkę w wysokości 381,81 zł miesięcznie, ale ponieważ częściowo jest ona pokrywana z podatku, realnie obciążenie nią wynosi 53,03 zł. Nie wiemy jeszcze, ile wyniesie przeciętne wynagrodzenie na koniec roku, nie możemy więc precyzyjnie podać stawek składki zdrowotnej na 2022 r. Gdyby przyjąć dane GUS za trzeci kwartał br., miesięczna składka wynosiłaby, w zależności od przychodów, w zaokrągleniu: 317 zł, 529 zł lub 953 zł.

Karta podatkowa

Ustawa o ryczałcie przewiduje jeszcze jedną alternatywę: kartę podatkową. To najprostsza forma opodatkowania, w której stawka podatku ustalana jest kwotowo i nie zależy od przychodów ani dochodów wykazywanych przez przedsiębiorcę. W przypadku medyków, wysokość podatku jest uzależniona od liczby godzin przeznaczonych na wykonywanie zawodu w miesiącu. Stawki obowiązują zarówno przy świadczeniu usług samodzielnie, jaki i przy zatrudnieniu jednej pomocy fachowej lub przyuczonej.

Polski Ład generalnie ogranicza prawo do karty podatkowej. W 2022 r. tej formy opodatkowania nie będą mogli wybrać ci, którzy nie korzystają z niej obecnie. W przypadku profesji związanych z ochroną zdrowia, zmiany idą jeszcze dalej: możliwość opodatkowania kartą podatkową stracą przedstawiciele zawodów medycznych (lekarz, lekarz dentysta, felczer, technik dentystyczny, pielęgniarka, położna, lekarz weterynarii) wykonujących działalność „na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej”. Przepis ten oznacza, że prawa do rozliczania się kartą podatkową nie będą mieli medycy na kontraktach, którzy zakładają własną działalność i wiążą się umową np. ze szpitalem lub przychodnią.

Podsumowując::

1. Medycy, którzy prowadzą indywidualne praktyki i adresują swoje usługi bezpośrednio do pacjentów (nie zawierają kontraktów z przychodnią lub szpitalem), jeżeli obecnie rozliczają się kartą podatkową, będą mogli nadal stosować tę formę opodatkowania.
2. Ci, którzy w 2021 r. rozliczali podatek w innej formie, ale chcieliby przejść na kartę podatkową, nie będą mogli tego zrobić.
3. Medycy pracujący na kontraktach i rozliczający się kartą podatkową będą musieli wybrać inną formę opodatkowania na 2022 r.

Także w przypadku karty podatkowej wzrośnie wysokość składki zdrowotnej. Będzie wynosiła 9% minimalnego wynagrodzenia, czyli 270,90 zł. Nie będzie jej można odliczyć od podatku. Nie znamy jeszcze stawek karty podatkowej na 2022 r. Są one aktualizowane corocznie w obwieszczeniu ministra finansów i nie zależą od Polskiego Ładu.