Zwiń

Nie masz konta? Zarejestruj się

PIT i ryczałt: Polski Ład uderzy po kieszeni nie tylko przedsiębiorców [SKUTKI ZMIAN]

Łukasz Zalewski Agnieszka Pokojska
Ten tekst przeczytasz w 6 minut
biznes, firma, praca
Zarząd też ze składką
ShutterStock

Planowane zmiany odczuje nie tylko biznes, lecz także członkowie zarządu, w tym również powołani uchwałą wspólników

Wszystko to za sprawą zmian w naliczaniu składki zdrowotnej oraz wskutek braku możliwości odliczania jej od podatku.

Wczoraj wyjaśniliśmy na przykładach, jak zmiany zaproponowane w Polskim Ładzie wpłyną na obciążenia pracowników i emerytów (patrz „Polski Ład. Kto zyska, kto straci na planowanych zmianach”, DGP nr 144/2021).

Dziś pokazujemy skutki dla przedsiębiorców oraz członków zarządów spółek.

Zarząd też ze składką

Składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. dochodu zapłacą od 2022 r. członkowie zarządu powołani uchwałą.

– Jeśli więc spółki będą chciały wypłacać im wynagrodzenie na dotychczasowym poziomie, to będą musiały przeznaczyć na ten cel więcej pieniędzy – komentuje dr Jowita Pustuł, doradca podatkowy, radca prawny z J. Pustuł i Współpracownicy Doradztwo podatkowo-prawne.

Ekspertka przypomina, że członkowie zarządu mogą otrzymywać wynagrodzenie bez zawierania ze spółką umowy o pracę czy umowy zlecenia. Podstawą wypłaty wynagrodzenia może być dla nich wyłącznie uchwała zgromadzenia wspólników o powołaniu danej osoby do zarządu.

Obecnie wypłata wynagrodzenia na podstawie takiej uchwały nie jest samodzielnym tytułem do ubezpieczeń społecznych ani do ubezpieczenia zdrowotnego.

– Oznacza to, że nie pobiera się składek ZUS, jeśli wynagrodzenie wypłacane jest wyłącznie na podstawie uchwały wspólników – wyjaśnia Jowita Pustuł i wskazuje, że takie stanowisko potwierdza m.in. interpretacja indywidualna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 20 maja 2020 r. (znak WPI/200000/43/389/2020).

Po zmianach przewidzianych w Polskim Ładzie wynagrodzenie otrzymywane przez członków zarządu na podstawie uchwały będzie wiązało się z obowiązkiem zapłaty 9-proc. składki na ubezpieczenie zdrowotne, której nie będzie można odliczyć od podatku. Podstawą obliczenia składki będzie kwota wynagrodzenia pobieranego z tytułu powołania do zarządu.

Stracą liniowcy…

Projektowane zmiany odczują też, jak pisaliśmy wczoraj, przedsiębiorcy rozliczający się z fiskusem liniowo. Obciążenie wzrośnie im o 50 proc.

Dziś płacą oni 19-proc. PIT i niezależnie od dochodów 9-proc. składkę zdrowotną w zryczałtowanej wysokości (obecnie 381,81 zł miesięcznie), którą w znacznej części (7,75 proc. podstawy wymiaru) odliczają od podatku.

Po zmianach zapłacą 9-proc. składkę od rzeczywistego dochodu, której nie odliczą od podatku. Z prostej kalkulacji wynika więc, że liniowcy zapłacą 19 proc. PIT plus 9 proc. składki zdrowotnej. W sumie 28 proc.

Eksperci zwracają też uwagę, że liniowcy nie skorzystają na:

  • wzroście kwoty wolnej od podatku (z 8 tys. zł do 30 tys. zł), bo ich ona nie dotyczy, oraz
  • podwyżce progu podatkowego (wzrost z 85 528 zł do 120 tys. zł), bo płacą podatek liniowy.

Wśród liniowców są osoby samozatrudnione, prowadzące jednoosobowo działalność gospodarczą. – Często są to poszukiwani specjaliści: menedżerowie, inżynierowie, informatycy, programiści – wskazuje Konfederacja Lewiatan.

Skutki tych zmian policzyła na przykładzie przedsiębiorcy opodatkowanego podatkiem liniowym, który osiąga 1 mln zł dochodu rocznie (nie płaci więc jeszcze 4-proc. daniny solidarnościowej). Dziś uiszcza 190 tys. zł PIT oraz zryczałtowaną 9-proc. składkę zdrowotną, której znaczną część (7,75 proc. podstawy wymiaru) odlicza od podatku. Po zmianie będzie musiał zapłacić 280 tys. zł (19 proc. podatku i 9 proc. składki zdrowotnej), tj. prawie 90 tys. więcej.

…oraz pozostali

Zmiany w składce zdrowotnej odczują również przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej (czyli stawek 17 i 32 proc.).

Pokazują to przykłady przygotowane przez Rafała Sidorowicza, doradcę podatkowego i menedżera w MDDP, oraz prawników z Kancelarii HWW Hewelt Wojnowski i Wspólnicy: Mikołaja Hewelta, adwokata, doradcę podatkowego i Mateusza Kowalskiego, aplikanta radcowskiego (patrz tabele obok).

Ulga nie dla biznesu

Prowadzący biznes nie skorzystają na uldze dla klasy średniej, bo została ona przygotowana jedynie z myślą o pracownikach (oraz osobach objętych stosunkiem służbowym). Jej celem – przypomnijmy – jest, aby zarabiający na etatach do 11 141 zł miesięcznie nie stracili na Polskim Ładzie.

Przedstawiciele MF wskazywali na konferencjach prasowych, że kompensatą dla prowadzących działalność gospodarczą będzie m.in. rozszerzenie ulgi na badania i rozwój, ulgi IP Box oraz estońskiego CIT. Nie wszyscy prowadzący biznes mogą jednak korzystać z tych rozwiązań.

Ponadto w Polskim Ładzie przewidziano pakiet zmian uszczelniających, które w dużej mierze będą dotyczyć osób prowadzących działalność gospodarczą (czytaj B3).

Uproszczone rozliczenia

Na zmianach w składce zdrowotnej stracą też osoby rozliczające się z fiskusem w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Więcej zapłacą nie tylko podatnicy, u których stawki ryczałtu pozostaną na obecnym poziomie, ale też ci, dla których zostaną one obniżone. Potwierdzają to przykłady przygotowane przez Damiana Kłosowicza, prawnika w kancelarii Staniek & Partners (patrz tabela obok).

Przypomnijmy, że od 2022 r. dla informatyków, programistów i innych zawodów z branży ITC stawka ryczałtu zmniejszy się z 15 proc. do 12 proc. Dla lekarzy, dentystów, pielęgniarek, położnych oraz dla inżynierów spadnie ona z 17 proc. na 14 proc. Według tej samej 14-proc. stawki opodatkowane będą też przychody ze świadczenia usług architektonicznych i inżynierskich, opodatkowane dziś odpowiednio stawką 17 proc. lub 15 proc. Pisaliśmy o tym wczoraj w artykule „Nowości także w ryczałcie ewidencjonowanym i karcie podatkowej” (DGP nr 144/2021).

Co istotne, od 2022 r. nowi podatnicy nie będą już mogli wybrać karty podatkowej. Będzie ona dostępna jedynie dla tych przedsiębiorców, którzy już dziś rozliczają się w ten sposób. Dla nich podstawą wymiaru składki zdrowotnej będzie kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kw. poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszana przez prezesa GUS. Od kwoty podatku nie będzie już można odliczać składki zdrowotnej. ©℗

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Programista

Przedsiębiorca świadczący usługi gastronomiczne (bez alkoholu)

Obecnie*

Stawka

15 proc.

3 proc.

Miesięczny przychód

15 000,00 zł

25 000,00 zł

Ubezpieczenie społeczne

998,37 zł

998,37 zł

Ryczałt

2100,24 zł

720,05 zł

Ubezpieczenie zdrowotne

381,81 zł

381,81 zł

Podatek

1813,89 zł

433,69 zł

Sposób obliczenia:

[(przychód – składki na ubezp. społeczne) x stawka ryczałtu] minus 7,75 proc. podstawy wymiaru składki na ubezp. zdrowotne

Po wdrożeniu Polskiego Ładu*

Stawka

12 proc.

3 proc.

Miesięczny przychód

15 000,00 zł

25 000,00 zł

Ubezpieczenie społeczne

1022,66 zł

1022,66 zł

Ryczałt

1677,28 zł

719,32 zł

Ubezpieczenie zdrowotne

553,50 zł

237,38 zł

Suma obciążeń:

2230,78 zł

956,70 zł

Wzrost obciążenia:

416,90 zł

523,00 zł

Sposób obliczenia:

(przychód – składki na ubezp. społeczne) x stawka

Składka zdrowotna = 1/3 stawki ryczałtu

Suma obciążeń = kwota ryczałtu + składka na ubezp. zdrowotne

* Założono brak ubezpieczenia chorobowego

Oprac. Damian Kłosowicz, prawnik w kancelarii Staniek & Partners

Jak Polski Ład wpłynie na wynagrodzenia przedsiębiorców

Przykład 1

Podatnik prowadzi zakład fryzjerski, jego miesięczny przychód wynosi 10 tys. zł, a koszty – 2 tys. zł. Podatnik opłaca składki na ubezpieczenie społeczne według standardowych wysokości.

Wyliczenia uwzględniają składkę zdrowotną (obecnie – 381,81 zł oraz po zmianach wynikających z Polskiego Ładu)

Forma opodatkowania

Obecnie podatnikowi zostanie dochód w wysokości

Polski Ład

Podatnikowi zostanie dochód w wysokości

Różnica (ile mniej dochodu zostanie po opodatkowaniu)

Zasady ogólne

5724,77 zł

5549 zł

-175,77 zł

Podatek liniowy

5540,98 zł

4985,51 zł

-555,47 zł

Przykład 2

Podatnik świadczy usługi informatyczne, miesięczny przychód wynosi 15 tys. zł, a koszty – 2 tys. zł. Podatnik opłaca składki na ubezpieczenie społeczne według standardowych wysokości.

Wyliczenia uwzględniają składkę zdrowotną (obecnie – 381,81 zł oraz po zmianach wynikających z Polskiego Ładu)

Forma opodatkowania

Obecnie podatnikowi zostanie dochód w wysokości

Polski Ład

Podatnikowi zostanie dochód w wysokości

Różnica (ile mniej dochodu zostanie po opodatkowaniu)

Zasady ogólne

9874,77 zł

8960,35 zł

-914,42 zł

Podatek liniowy

9590,98 zł

8585,51 zł

-1005,47 zł

Przykład 3

Podatnik świadczy usługi transportowe, uzyskuje przychód 120 tys. zł rocznie, a koszty 24 tys. zł. Podatnik opłaca składki na ubezpieczenie społeczne według standardowych wysokości.

Wyliczenia uwzględniają składkę zdrowotną (obecnie – 381,81 zł oraz po zmianach wynikających z Polskiego Ładu)

Forma opodatkowania

Obecnie podatnikowi zostanie dochód w wysokości

Polski Ład

Podatnikowi zostanie dochód w wysokości

Różnica (ile mniej dochodu zostanie po opodatkowaniu)

Zasady ogólne

68 697,24 zł

66 588 zł

-2110,24 zł

Podatek liniowy

66 491,76 zł

59 826,12 zł

-6665,64 zł

Autorzy przykładów 1, 2 i 3: Mikołaj Hewelt, adwokat, doradca podatkowy, partner w Kancelarii HWW Hewelt Wojnowski i Wspólnicy oraz Mateusz Kowalski, aplikant radcowski w dziale prawa podatkowego Kancelarii HWW Hewelt Wojnowski i Wspólnicy

Przykład 4

Skala podatkowa

Teraz

Nowy Ład

Różnica

Miesięczny przychód

10 000,00 zł

10 000,00 zł

Miesięczne koszty podatkowe

1000,00 zł

1000,00 zł

Miesięczny dochód

9000,00 zł

9000,00 zł

Roczny dochód

108 000,00 zł

108 000,00 zł

Roczne składki na ubezpieczenie społeczne

12 908,16 zł

12 908,16 zł

Roczne składki na ubezpieczenie zdrowotne

4581,72 zł

8558,27 zł

3976,55 zł

– w tym składka odliczona od podatku

3945,36 zł

0,00 zł

-3945,36 zł

Roczny podatek

13 655,00 zł

11 066,00 zł

-2589,00 zł

Roczny dochód netto

76 855,12 zł

75 467,57 zł

-1387,55 zł

Średni miesięczny dochód netto

6405,00 zł

6289,00 zł

-116,00 zł

Przykład 5

19 proc. podatek linowy

Teraz

Nowy Ład

Różnica

Miesięczny przychód

10 000,00 zł

10 000,00 zł

Miesięczne koszty podatkowe

1000,00 zł

1000,00 zł

Miesięczny dochód

9000,00 zł

9000,00 zł

Roczny dochód

108 000,00 zł

108 000,00 zł

Roczne składki na ubezpieczenie społeczne

12 908,16 zł

12 908,16 zł

Roczne składki na ubezpieczenie zdrowotne

4581,72 zł

8558,27 zł

3976,55 zł

– w tym składka odliczona od podatku

3945,36 zł

0,00 zł

-3945,36 zł

Roczny podatek

14 122,00 zł

18 067,00 zł

3945,00 zł

Roczny dochód netto

76 388,12 zł

68 466,57 zł

-7921,55 zł

Średni miesięczny dochód netto

6366,00 zł

5706,00 zł

-660,00 zł

Przykład 6

19 proc. podatek linowy

Teraz

Nowy Ład

Różnica

Miesięczny przychód

30 000,00 zł

30 000,00 zł

Miesięczne koszty podatkowe

1000,00 zł

1000,00 zł

Miesięczny dochód

29 000,00 zł

29 000,00 zł

Roczny dochód

348 000,00 zł

348 000,00

Roczne składki na ubezpieczenie społeczne

12 908,16 zł

12 908,16 zł

Roczne składki na ubezpieczenie zdrowotne

4581,72 zł

30 158,27 zł

25 576,55 zł

– w tym składka odliczona od podatku

3945,36 zł

0,00 zł

-3945,36 zł

Roczny podatek

59 722,00 zł

63 667,00 zł

3945,00 zł

Roczny dochód netto

270 788,12 zł

241 266,57 zł

-29 521,55 zł

Średni miesięczny dochód netto

22 566,00 zł

20 106,00 zł

-2460,00 zł

Autor przykładów: 4, 5 i 6 – Rafał Sidorowicz, doradca podatkowy i menedżer w MDDP

Etap legislacyjny

Projekt nowelizacji ustawy o PIT, CIT oraz niektórych innych ustaw – w konsultacjach