21 października 2021 r. prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw. Nowela zmienia zasady ustalania dochodów samorządów zgodnie z programem Polski Ład.
Nowe przepisy o dochodach JST
Celem przepisów jest zapewnienie JST optymalnych warunków prowadzenia przez nie gospodarki finansowej wz. z programem Polski Ład. Ustawa weszła w życie od 26 października br. z wyjątkiem art. 1 pkt 4–6, 10, 12 i 15–22, art. 2–5, art. 6 pkt 2, art. 21 i art. 23, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.
Nowe przepisy o dochodach JST zmieniają zasady ustalania dochodów samorządów w związku ze zmianami wprowadzanymi przez program rządu - Polski Ład. Regulacje mają m.in. ustabilizować dochody samorządów.
PIT i CIT w samorządach
Ustawa przyjmuje ujednolicenie sposobu ustalania i przekazywania dochodów JST z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Ustalana globalna kwota dochodów samorządu z PIT i CIT będzie bazować na planowanych na dany rok budżetowy wpływach z tych podatków, ustalonych przed rozpoczęciem roku budżetowego.
Przewiduje się m.in.: wprowadzenie nowej części subwencji ogólnej dla gmin, powiatów i województw, tj. części rozwojowej. Stworzono też podstawy prawne do przekazania JST w 2021 r. z budżetu państwa środków finansowych w kwocie 8 mld zł, na uzupełnienie subwencji ogólnej.
Nowe zasady ustalania kwot udziałów JST
Ponadto określono nowe zasady ustalania kwot udziałów JST we wpływach z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego do osób prawnych - w tym poprzez wprowadzenie tzw. referencyjnej łącznej kwoty rocznego dochodu JST z tytułu udziału we wpływach z PIT i CIT, będącej punktem odniesienia dla ustalenia oczekiwanego poziomu dochodów JST.
Nowela określa, że dochody samorządów z podatków dochodowych nie mogą być niższe niż uzyskane w latach poprzednich. Środki mają być przekazywane w równych ratach miesięcznych. Ustawa stwarza też podstawy prawne do wydawania przez Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych, w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, wytycznych służących zapewnieniu jednolitości udzielanych przez izby wyjaśnień w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych.