Polski Ład 2.0 podniósł limit zarobków, jakie może osiągnąć dorosły uczeń lub student, by nie pozbawić rodziców prawa do ulg podatkowych.
Chodzi o ulgę na dzieci i ulgę dla samotnych rodziców. Te preferencje przysługują nawet wtedy, gdy dziecko jest już dorosłe, ale nie ukończyło 25. roku życia i nadal się uczy lub studiuje. Musi ponadto spełniać kryterium dochodowe, czyli przez cały rok nie może zarobić ponad ustawowy limit. Dotąd wynosił on zaledwie 3089 zł rocznie. Oznaczało to, że nawet podjęcie wakacyjnej pracy przez studenta mogło pozbawić jego rodziców lub rodzica prawa do ulg podatkowych.
Wakacyjna praca może pozbawić rodziców preferencji
Opisaliśmy już przypadek rodziny z czworgiem dzieci, w której jedna z córek dorywczo pracowała w wakacje i przekroczyła limit 3089 zł. Rodzice mogli więc skorzystać z ulgi tylko na troje, a nie na czworo dzieci, co w ich przypadku oznaczało niższy zwrot podatku o 2700 zł. W podobnej sytuacji znalazłby się samotny rodzic, który chciałby skorzystać z preferencyjnego rozliczenia (zmiany podatkowe 1 lipca przywróciły taką możliwość), ale nie mógłby tego zrobić z uwagi na zbyt wysokie zarobki dorosłego dziecka.
Na szczęście dla podatników, Polski Ład 2.0 zmienił obowiązujące od wielu lat kryterium dochodowe. Limit rocznych zarobków pełnoletniego dziecka w wysokości 3089 zł odchodzi do lamusa. Nowy limit jest znacznie wyższy i wynosi tyle, co dwunastokrotność kwoty renty socjalnej.
Ile wynosi dwunastokrotność renty socjalnej
Ustawodawca nie zdecydował się wprost określić kwoty nowego limitu dorabiania, w przeciwnym razie każda jej modyfikacja w przyszłości (np. by dostosować ją do inflacji) wymagałaby zmian ustawowych. Dlatego punktem odniesienia jest teraz renta socjalna, która co roku w marcu jest waloryzowana.
Od marca 2022 r. renta socjalna to 1338,44 zł, zatem jej dwunastokrotność wynosi 16 061,28 zł. Taki limit zarobków dorosłego dziecka będzie obowiązywał przy rozliczeniu podatku za 2022 r.
Zatem jeśli dorosłe dziecko zarobi w ciągu roku do 16 061,28 zł, rodzice lub rodzic mogą wykazać ulgę na dzieci lub ulgę dla samotnych w PIT za 2022 r. (oczywiście jeśli spełnione są też pozostałe warunki korzystania z tych preferencji). Przepis wszedł w życie 1 lipca 2022 r., ale przy rozliczeniu PIT będzie miał zastosowanie do całego roku.
W przyszłym roku limit prawdopodobnie wzrośnie. O ile – tego dowiemy się w marcu 2023 r., gdy będzie znana nowa wysokość renty socjalnej.
16 061,28 zł – netto czy brutto?
W powyższych rozważaniach użyliśmy potocznego słowa „zarobki”, pozostaje więc pytanie – czy chodzi o zarobki netto, czy brutto? Odpowiedź nie jest taka prosta. Przepis znowelizowanej ustawy o PIT stanowi dokładnie, że bierze się pod uwagę:
1) dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub
2) przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152.
Wyjaśniając w wielkim skrócie: w przypadku źródeł zarobkowania objętych ulgą dla młodych (umowa o pracę, zlecenie, staż uczniowski, praktyka absolwencka) lub ulgą na powrót (niektóre zarobki osób przeprowadzających się do Polski z zagranicy), limit odnosi się do przychodów, a więc kwot brutto.
W pozostałych przypadkach (np. umowa o dzieło, zbycie papierów wartościowych, nieobjęta ulgą na powrót działalność gospodarcza) mowa jest o „dochodach podlegających opodatkowaniu”. Są to przychody minus koszty ich uzyskania oraz minus składki na ubezpieczenie społeczne; kwoty tej nie można więc utożsamiać ani z zarobkami brutto, ani netto.
Ulgi tylko przy skali podatkowej, ale są wyjątki
Musimy pamiętać o jeszcze jednym ważnym ograniczeniu – wszystkie powyższe rozważania dotyczą osób opodatkowanych na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej. Jeśli rodzic, rodzicie lub dziecko prowadzą działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem bądź podatkiem liniowym, z ulgi na dzieci ani dla samotnego rodzica skorzystać nie można. Nie ma wówczas znaczenia, ile dziecko zarobi.
Ustawodawca przewidział nawet rzadko spotykane sytuacje, w których dziecko podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych – wtedy również z ulg skorzystać nie można.
Są jednak wyjątki.
Prawa do ulg nie pozbawia osiąganie opodatkowanych ryczałtem przychodów z prywatnego najmu lub dzierżawy.
Z ulg mogą też korzystać rodzice, których dziecko osiągnęło dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, opodatkowane liniową stawką 19%. Tu jednak zastosowanie będzie miał limit 16 061,28 zł.