W rozliczeniu PIT za 2022 r. nowością jest podatek hipotetyczny. Nazwa może budzić obawy, jest to jednak rozwiązanie korzystne dla podatników.
Hipotetyczny podatek należny ma chronić tych, którzy zamiast zyskać, straciliby na zastąpieniu Polskiego Ładu Polski Ładem 2.0. Nie jest żadnym nowym podatkiem, który należy zapłacić. Wręcz przeciwnie: może się okazać, że dzięki niemu otrzymamy zwrot nadpłaconego podatku. Nie trzeba składać żadnego wniosku o jego stosowanie ani też samemu go wyliczać – wszystkim zajmie się automatycznie Krajowa Administracja Skarbowa. Hipotetyczny podatek będzie stosowany tylko w sytuacji, gdy okaże się niższy od podatku, nazwijmy to, „normalnego”.
Rozlicz swój PIT już dziś: Program do rozliczania PIT za 2022 r.
Na czym polega hipotetyczny podatek należny
By zrozumieć, po co jest hipotetyczny podatek należny, musimy cofnąć się do początku 2022 r. Wówczas wszedł w życie Polski Ład. Reformę zaprojektowano tak, by zyskali na niej podatnicy o zarobkach do 5,7 tys. zł brutto miesięcznie. Dla lepiej zarabiających pracowników i jednoosobowych przedsiębiorców – z zarobkami w przedziale od 5,7 tys. zł do 11 141 zł – przewidziano ulgę dla klasy średniej. W założeniu dzięki niej tacy podatnicy co prawda by nie zyskali, ale też i nie stracili na Polskim Ładzie.
Rozwiązanie okazało się jednak w wielu punktach niedoskonałe. Konsekwencją była kolejna reforma zwaną Polski Ładem 2.0, promowana hasłem #NiskiePodatki, która obowiązuje od 1 lipca 2022 r. Ulga dla klasy średniej została zniesiona, a w jej miejsce wprowadzono obniżkę podstawowej stawki podatku PIT z 17% do 12%. Jednocześnie ustawa przesądzą, że cały rok 2022 będzie rozliczany już według Polskiego Ładu 2.0, który dla podatków jest zwykle lepszy niż Polski Ład 1.0.
W indywidulanych sytuacjach może się jednak okazać, że nowe przepisy są mniej korzystne od starych. Jak tłumaczyło Ministerstwo Finansów, dotyczy to podatników, którzy łączyli ulgę dla klasy średniej z innymi preferencjami. Dlatego skarbówka obliczy niedoszłym beneficjentom ulgi dla klasy średniej hipotetyczny podatek należny za cały rok 2022 r., według zasad Polskiego Ładu 1.0. Jeśli okaże się, że taki podatek jest niższy niż ten, który wynika z Polskiego Ładu 2.0, podatnik dostanie zwrot różnicy.
Hipotetyczny podatek należny obejmie ulgę dla klasy średniej i PIT 17%
Jak to będzie wyglądać w praktyce? PIT za 2022 r. każdy podatnik rozliczy według Polskiego Ładu 2.0. Zastosuję więc niższą stawkę podatku 12% zamiast 17%, nie stosuje natomiast ulgi dla klasy średniej. Nie ma znaczenia, czy w okresie od stycznia do czerwca 2022 r. ta ulga była stosowana, czy nie. Większość podatników (np. pracownicy) może rozliczyć się przez internet za pośrednictwem usługi Twój e-PIT, która uwzględni wszystkie aspekty ostatnich reform podatkowych. Nic nie stoi na przeszkodzie, by rozliczyć się w tradycyjnej, papierowej formie lub skorzystać z innej metody złożenia PIT przez internet. Tegoroczny termin na złożenie PIT zaczyna się 15 lutego, a kończy 2 maja 2023 r.
Po otrzymaniu zeznania podatkowego skarbówka przeanalizuje, czy podatnikowi przysługiwałaby ulga dla klasy średniej. Jeśli tak, Krajowa Administracja Skarbowa z urzędu i bez żadnego wniosku obliczy hipotetyczny podatek należny. W obliczeniach zastosuje ulgę dla klasy średniej, ale też wyższą stawkę podatku – 17% zamiast 12%. Weźmie pod uwagę wyłącznie te dane, które podatnik podał w rozliczeniu rocznym PIT, wraz ze wszystkimi wykazanymi przez niego ulgami i preferencjami.
Co będzie dalej, wyjaśnia w komunikacie Ministerstwo Finansów:
„Jeżeli obliczony przez KAS hipotetyczny podatek należny będzie niższy od wykazanego przez podatnika podatku należnego w zeznaniu podatkowym, to urząd skarbowy wyśle do podatnika informację o wystąpieniu różnicy i wysokości kwoty do zwrotu. Pismo będzie wysyłane w terminie 21 dni od złożenia zeznania za pośrednictwem operatora pocztowego albo przez e-US. Urząd skarbowy będzie informował tylko tych podatników, u których faktycznie wystąpi różnica”.
Poza pismem, uprawniony podatnik otrzyma też zwrot różnicy między podatkiem wynikającym z rozliczenia PIT za 2022 r. a hipotetycznym podatkiem należnym. W jakiej wysokości będzie to zwrot? To oczywiście zależy od indywidualnej sytuacji każdego podatnika.
Wypłata zwrotu odbędzie się na tych samych zasadach, co coroczny zwrot nadpłaconego podatku z urzędu skarbowego. Podatnicy, którzy rozliczą się przez internet, otrzymają pieniądze najpóźniej w terminie 45 dni od złożenia zeznania PIT, zaś pozostali – w terminie 3 miesięcy.
Kogo dotyczy hipotetyczny podatek należny
Hipotetyczny podatek należny będzie obliczany dla podatników, którym według starych przepisów przysługiwałaby ulga dla klasy średniej, a zatem:
- pracowników o rocznych przychodach (zarobkach brutto) ze stosunku pracy lub stosunków pokrewnych w przedziale od 68 412 zł do 133 690 zł, którzy złożą PIT-37.
- osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną według skali o rocznych dochodach z działalności (rozumianych jako przychód minus koszty, ale bez odejmowania składek ZUS) w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł, którzy złożą PIT-36.
Hipotetyczny podatek należny nie dotyczy natomiast przychodów z umów zlecenia, innych umów cywilnoprawnych, emerytur, działalności gospodarczej opodatkowanej liniowo lub ryczałtem.
To, że hipotetyczny podatek będzie obliczany, nie oznacza jeszcze, że będzie on stosowany. W większości przypadków powinno okazać się, że rozliczenie według stawki 12% jest jednak korzystniejsze niż według stawki 17%, ale z zastosowaniem ulgi dla klasy średniej. Ministerstwo Finansów szacuje, że przeciwna sytuacja może dotyczyć raptem jednego podatnika na tysiąc. A zatem według hipotetycznego podatku należnego rozliczy się raptem 1 promil osób.
Kalkulator pozwoli obliczyć hipotetyczny podatek należny
Podsumowując, podatek hipotetyczny będzie obliczany tylko osób wykazujących określonej wysokości przychody z pracy lub działalności gospodarczej. Tak naprawdę będzie miał zastosowanie do nielicznych i w każdej sytuacji będzie rozwiązaniem korzystnym. Obowiązuje tylko w rozliczeniu PIT za 2022 r. Za rok nie będzie już potrzeby, by go stosować.
Hipotetyczny podatek może jednak sprawić problemy tym, którzy będą chcieli samodzielnie go wyliczyć, aby upewnić się, że urząd skarbowy zrobił to prawidłowo. Obliczenia wymagają pewnej wiedzy, konieczne jest do tego zastosowanie skomplikowanych algorytmów ulgi dla klasy średniej, które znajdziemy jedynie w nieaktualnej już wersji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ministerstwo Finansów zapowiada natomiast, że udostępni kalkulator, który pomoże w dokonaniu obliczeń.
Hipotetyczny podatek należny – podstawa prawna
Hipotetycznego podatku należnego dotyczy art. 26 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1265).